– 20 ఏళ్లలో 8.6 రెట్లు పెరిగిన అప్పు
– మన్మోహన్ హయాంలో కొంత తగ్గి మళ్లి పెరిగింది
– మోదీ హయాంలో అప్పులకు రెక్కలు
నిర్దేశం, న్యూఢిల్లీ: మన దేశ అప్పుల అంశం తరచుగా చర్చకు కేంద్రంగా ఉంటుంది. ప్రభుత్వ వ్యయం దాని ఆదాయానికి మించి ఉంటే, అది డబ్బును అప్పుగా తీసుకోవలసి ఉంటుంది. ఈ రుణం ప్రభుత్వ రుణం. ఇందులో రెండు రకాల ప్రభుత్వ రుణాలు ఉన్నాయి – ఒకటి సొంత దేశం నుంచి తీసుకున్న రుణం, మరొకటి ఇతర దేశాల నుంచి తీసుకున్న రుణం. ప్రభుత్వ రుణ అతిపెద్ద లక్ష్యం ఏమిటంటే ప్రభుత్వానికి డబ్బు కొరత ఉండడం. ముఖ్యంగా ప్రభుత్వ ఖర్చులు దాని ఆదాయాన్ని మించిపోయినప్పుడు.. దేశ స్థూల ఆదాయం(జీడీపీ)కి సంబంధించి ప్రభుత్వ రుణం అవసరం అవుతుంది. అయితే ఈ అప్పుల శాతం ఎక్కువైతే దేశం అప్పులపాలైనట్లు చెప్పొచ్చు.
ప్రభుత్వ రుణాన్ని ఎలా లెక్కిస్తారు?
ప్రభుత్వ రుణం అంటే.. ప్రభుత్వం ఎంత డబ్బు తీసుకుంది, భవిష్యత్తులో ఈ డబ్బును ఎంత వడ్డీకి తిరిగి ఇవ్వాలి, ఎంత కాలం ఇవ్వాలనేది ప్రధానం. ప్రభుత్వం బాండ్లు అమ్మినా, రుణాలు తీసుకున్నా.. ఇదంతా ప్రభుత్వ రుణం కిందకే వస్తుంది. ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల పెన్షన్ డబ్బులు కూడా ఇందులోనే ఉంటాయి. ప్రపంచంలోని వివిధ దేశాలలో ప్రభుత్వాలకు రకరకాల ఖర్చులు ఉంటాయి. కాబట్టి ఒకరి అప్పులను మరొకరి అప్పులతో పోల్చడం కష్టం.
ఇప్పుడు దేశంలో ఎంత అప్పు ఉంది?
కేంద్ర ప్రభుత్వ అప్పులు ఏటా పెరుగుతున్నాయి. ఇటీవల, ఆర్థిక శాఖ సహాయ మంత్రి పంకజ్ చౌదరి లోక్సభలో ఒక ప్రశ్నకు సమాధానమిస్తూ, 2018-19లో ఈ అప్పు రూ. 93.26 లక్షల కోట్లుగా ఉంది. 2024-25 నాటికి ఇది రూ.185.27 లక్షల కోట్లకు పెరుగుతుందని అన్నారు. 2018-19లో జీడీపీలో అప్పు 49.3% ఉండగా, 2024-25 నాటికి జిడిపిలో 56.8%కి పెరుగుతుందట. అంటే 6 ఏళ్లలో అప్పు దాదాపు రెట్టింపు అవుతుంది.
గత 6 ఏళ్లలో అనేక ఆర్థిక సవాళ్లు ఎదురయ్యాయని ప్రభుత్వం చెబుతోంది. ప్రజల అవసరాలు తీర్చేందుకు ప్రభుత్వం ఖర్చు చేసింది. అందువల్ల అప్పు పెరిగింది, కానీ ఇది ఆలోచనాత్మకంగా జరిగింది. ఇతర దేశాలతో పోలిస్తే భారత్ పరిస్థితి బాగానే ఉందని ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ చెప్పారు. భారతదేశంలో విదేశీ అప్పులు తక్కువ. మొత్తం విదేశీ రుణంలో 18.7% మాత్రమే. ఇది చైనా, థాయ్లాండ్, టర్కియే, వియత్నాం, దక్షిణాఫ్రికా, బంగ్లాదేశ్ కంటే తక్కువ.
కరోనాకు ముందు, 2019-20 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ప్రభుత్వ రుణం రూ. 105.07 లక్షల కోట్లకు పెరిగింది. ఇది దేశ జీడీపీలో 52.3%. కరోనా సమయంలో అంటే 2020-21లో అప్పు రూ.121.86 లక్షల కోట్లకు పెరిగింది. ప్రజలను ఆదుకునేందుకు ప్రభుత్వం అప్పులు చేసిందని చెప్పారు. సహాయ ప్యాకేజీ, ఆర్థిక సహాయం కోసం ఇది అవసరం. కరోనా మహమ్మారి తర్వాత, 2021-22లో అప్పు రూ. 138.66 లక్షల కోట్లకు పెరిగింది. కానీ ఇది GDPలో 58.8% అంటే గతేడాది కంటే తక్కువ. ఆర్థిక వ్యవస్థ క్రమంగా మెరుగుపడుతోంది, అయినా అప్పులు అంతకంతకూ పెరుగుతూనే ఉన్నాయి.
మోదీ ప్రభుత్వంలో
2014 మార్చి 31 వరకు ఆర్థిక వ్యవహారాల శాఖ (డీఈఏ) నేతృత్వంలో తొలిసారిగా ఎన్డీయే ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చింది. ఆ సమయంలో ప్రభుత్వానికి దాదాపు రూ. 54 లక్షల కోట్ల అప్పు ఉంది. ఇది మొత్తం జీడీపీలో 47 శాతం. మోదీ ప్రభుత్వ మొదటి టర్మ్ (2014-2019)లో ఈ అప్పు మొత్తం జీడీపీలో సగం కంటే తక్కువగా ఉంది. అయితే రెండో టర్మ్ వచ్చేసరికి అప్పులు గణనీయంగా పెరిగాయి. 2024 మార్చిలో మోదీ ప్రభుత్వం రెండో పర్యాయం ముగిసే నాటికి ఈ అప్పు రూ.172 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది. ఈ సంఖ్య జీడీపీలో 58 శాతం. అంటే గత 10 ఏళ్లలో దేశ అప్పు మూడు రెట్లు పెరిగింది.
యూపీఏ హయాంలో
అప్పట్లో కేంద్ర ప్రభుత్వానికి దాదాపు రూ.20 లక్షల కోట్ల అప్పు ఉంది. అయితే ఆ సమయంలో జీడీపీలో అప్పుల శాతం 61.6. మంచి విషయమేమిటంటే.. యూపీఏ హయాంలో అప్పుల శాతం తగ్గుతూ వచ్చింది. ఈ క్రమం 2017 వరకు కొనసాగింది. అప్పులు జీడీపీలో సగానికి తగ్గాయి. యూపీఏ ప్రభుత్వ హయాంలో పదేళ్ల కాలంలో 2014 నాటికి దేశంపై అప్పుల భారం రెండున్నర రెట్లు పెరిగి దాదాపు రూ.54 లక్షల కోట్లకు చేరింది. ఇది జీడీపీలో 47.5 శాతం.
యూపీఏ-ఎన్డీఏ ప్రభుత్వంలో అప్పుల పరిస్థితి
రెండు ప్రభుత్వాలు రుణాలు తీసుకున్న విషయం సాధారణం. రెండు ప్రభుత్వాల్లోనూ రుణాల మొత్తం పెరుగుతూనే ఉంది. 20 ఏళ్లలో అప్పు రూ. 19.94 లక్షల కోట్ల నుంచి రూ. 171.78 లక్షల కోట్లకు అంటే 8.6 రెట్లు ఎక్కువ. అయితే, యూపీఏ ప్రభుత్వ హయాంలో జీడీపీకి అప్పుల శాతం తగ్గింది. ఎన్డీయే ప్రభుత్వ హయాంలో ఒడిదుడుకులు ఎదురయ్యాయి. ముఖ్యంగా కరోనా మహమ్మారి కారణంగా 2020-21లో అప్పులు చాలా పెరిగాయి. కరోనా అన్ని ఖాతాలను పాడు చేసింది. ఇప్పుడు ఎన్డీఏ 2024-25 నాటికి రుణ పరిమితిని 56.8%కి తగ్గించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా
2020లో ప్రపంచంలోని అన్ని దేశాల అప్పు 87.4 ట్రిలియన్ డాలర్లు . ఇది దేశం మొత్తం ఆదాయంలో దాదాపు 99%. ఈ రుణం మొత్తం రుణంలో 40% (కంపెనీలు, ప్రజల రుణంతో సహా). 1960ల తర్వాత ఇదే అత్యధికం. 2007 నుంచి ప్రభుత్వాల అప్పులు చాలా పెరిగాయి. దీనికి కారణం 2007-2008లో ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ బాగా క్షీణించడం, ఆపై కరోనా వైరస్ రావడం వల్ల ప్రభుత్వాలకు అప్పులు తీసుకోవడం అనివార్యమైంది.
మన దేశంలో పరిస్థితి అంత చెడ్డగా లేదు
2027-28 నాటికి భారతదేశ అప్పు జీడీపీలో 100% చేరుకోవచ్చని అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి సంస్థ (ఐఎంఎఫ్) ఒక నివేదికలో పేర్కొంది. 2023 డిసెంబర్లో దీనిపై స్పందించిన ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ ఐఎంఎఫ్ అభిప్రాయాలను తప్పుగా అర్థం చేసుకున్నట్లు తెలిపింది. ఐఎంఎఫ్ ఇతర దేశాలకు కూడా ఇదే మాట చెప్పింది. వారి కోసం మరింత దారుణమైన పరిస్థితులు వివరించబడ్డాయి. వాస్తవానికి, భారతదేశంలో పరిస్థితి అంత దారుణంగా లేదని, అయినప్పటికీ ప్రభుత్వం ఇబ్బడిముబ్బడిగా అప్పులు చేస్తోందని ఐఎంఎఫ్ పేర్కొంది.
అప్పుల వల్ల సమస్యలు
అప్పులు పెరగడం వల్ల ఆర్థిక వ్యవస్థను నిర్వహించడం అతిపెద్ద సవాలుగా మారుతుంది. ప్రభుత్వానికి చాలా అప్పులు ఉంటే, అత్యవసర సమయాల్లో ఖర్చుకు డబ్బు ఉండదు. దీనివల్ల ఆర్థిక వ్యవస్థను నిర్వహించడం కష్టమవుతుంది. ప్రభుత్వానికి ఎక్కువ అప్పులు ఉంటే, తిరిగి రావనే ఉద్దేశంతో భారతదేశానికి కొత్త అప్పులు ఇవ్వరు. దీనివల్ల ప్రభుత్వం మరింత వడ్డీ చెల్లించాల్సి వస్తుంది. ప్రభుత్వం ఎక్కువ రుణాలు తీసుకుంటే రాబోయే తరాలు చాలా రుణాలు చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. ఇప్పటికే ప్రభుత్వం బ్యాంకులకు పెద్దఎత్తున నిధులు ఇచ్చింది. దీని భారం కూడా రాబోయే తరాలపై పడుతుంది. మార్కెట్లో డబ్బు తగ్గిపోతుంది. దీని కారణంగా ప్రైవేట్ కంపెనీలు పెట్టుబడి పెట్టాలనుకున్నంత డబ్బు పెట్టుబడి పెట్టలేవు. దీని వల్ల దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ మందగించే అవకాశం ఉంది. ప్రయివేటు కంపెనీలు డబ్బు పెట్టుబడి పెట్టలేనప్పుడు తమ వ్యాపారాన్ని విస్తరించుకోలేక, కొత్త టెక్నాలజీని తీసుకొచ్చి మంచి పనులు చేయలేకపోతున్నాయి. ఇది దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థను నిర్వీర్యం చేయగలదు. అదే సమయంలో, బ్యాంకులు, ఇతర ఆర్థిక సంస్థలపై కూడా ప్రభావం కనిపిస్తుంది.
దేశాభివృద్ధికి రుణం తీసుకోవడం తప్పనిసరి. ప్రపంచంలోని చాలా ప్రధాన ఆర్థిక వ్యవస్థలు అప్పుతో నడుస్తున్నాయి. రుణం తీసుకోవడం చెడ్డది కాదు, కానీ దాని సరైన ఉపయోగం ముఖ్యం. దేశ అప్పులు పెరిగితే ఆర్థిక వ్యవస్థ పరిమాణం కూడా పెరిగింది.