కోర్టులు చట్టాలు చేయడం ప్రజాస్వామ్యానికి ముప్పే
– శాస‌నశాఖ‌లో పెరిగిపోతున్న న్యాయ‌వ్య‌వ‌స్థ‌ల జోక్యం
– నాయ‌కుల్లో జవాబుదారీతనం లేక‌నే ఈ పరిస్థితి
– ఇది అధికార విభజన సిద్ధాంతం ఉల్లంఘనే అంటున్న న్యాయ నిపుణులు
నిర్దేశం, హైదరాబాద్:
ఇటీవలి కాలంలో భారతదేశంలోని కోర్టులు, ముఖ్యంగా సుప్రీం కోర్టు, హైకోర్టులు పలు సందర్భాల్లో చట్టసభల బాధ్యతలను స్వీకరిస్తూ నిర్ణయాలు తీసుకుంటున్నాయి. ఈ పరిణామం ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థపై తీవ్ర చర్చను రేకెత్తిస్తోంది. న్యాయస్థానాలు తమ అధికార పరిధిని అధిగమించి, శాసనసభల హక్కైన చట్ట నిర్మాణ బాధ్యతను చేపడుతున్నాయని విమర్శకులు గుప్పుమంటున్నాయి. ఇది ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలకు, ముఖ్యంగా అధికార విభజన సిద్ధాంతానికి సవాలుగా మారుతుందని వారు హెచ్చరిస్తున్నారు.
న్యాయస్థానాల జోక్యం
సుప్రీం కోర్టు గతంలో సెక్షన్ 377 రద్దు (2018), పర్యావరణ సంరక్షణకు సంబంధించిన మార్గదర్శకాలు, గోప్యతా హక్కును ప్రాథమిక హక్కుగా ప్రకటించడం (2017) వంటి నిర్ణయాల ద్వారా సమాజంలో ముఖ్యమైన మార్పులను తీసుకొచ్చింది. ఇటీవల, వివాహ సమానత్వం, ఇతర సామాజిక సంస్కరణలపై కోర్టులు చేసిన వ్యాఖ్యలు కూడా శాసనసభల అధికారాలపై జోక్యం చేసుకుంటున్నాయనే వాదనకు బలం చేకూర్చాయి. ఈ నిర్ణయాలు సామాజిక న్యాయాన్ని ప్రోత్సహించినప్పటికీ, ఎన్నికైన ప్రభుత్వాలు చేయాల్సిన చట్ట నిర్మాణ ప్రక్రియను కోర్టులు స్వీకరించడం ప్రజాస్వామ్య సమతుల్యతను దెబ్బతీస్తుందని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
అధికార విభజన సిద్ధాంతం ఉల్లంఘన
ప్రజాస్వామ్యంలో అధికార విభజన ఒక ముఖ్య సూత్రం. శాసనసభ చట్టాలు చేయడం, కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థ వాటిని అమలు చేయడం, న్యాయవ్యవస్థ వాటి రాజ్యాంగబద్ధతను పరిశీలించడం ఈ సిద్ధాంతం ముఖ్య ఉద్దేశం. అయితే, కోర్టులు చట్ట నిర్మాణంలో జోక్యం చేసుకోవడం ఈ సమతుల్యతను దెబ్బతీస్తుంది. “శాసనసభలు ప్రజల ఇష్టాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. కానీ, న్యాయమూర్తులు ఎన్నికైన ప్రతినిధులు కాదు. వారు చట్టాలు రూపొందించడం ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తికి విరుద్ధం,” అని రాజ్యాంగ నిపుణుడు ఒక‌రు అన్నారు.
ప్రజాస్వామ్యానికి ప్రమాదాలు
ప్రజాప్రతినిధుల అధికార బలహీనత: ఎన్నికైన ప్రభుత్వాలు తమ హామీలను అమలు చేయలేని పరిస్థితి ఏర్పడవచ్చు.
జవాబుదారీతనం లోపం: న్యాయమూర్తులు ప్రజలకు నేరుగా జవాబుదారీగా ఉండరు, కానీ శాసనసభలు ప్రజల ఓటుకు లోబడి ఉంటాయి.
సామాజిక ఉద్రిక్తతలు: కోర్టు నిర్ణయాలు సామాజిక, మత, లేదా సాంస్కృతిక సున్నితత్వాలను పరిగణనలోకి తీసుకోకపోతే, సమాజంలో విభజనలు ఏర్పడవచ్చు.
శాసనసభల నిర్వీర్యం: కోర్టులు తరచూ జోక్యం చేసుకుంటే, శాసనసభలు చట్ట నిర్మాణంలో ఆసక్తి కోల్పోయే అవకాశం ఉంది.
కోర్టుల సమర్థన
న్యాయస్థానాలు తమ జోక్యాన్ని రాజ్యాంగ హక్కుల రక్షణ మరియు ప్రజా ప్రయోజనాల కోసం అవసరమైన చర్యగా సమర్థిస్తున్నాయి. ప్రభుత్వాలు రాజ్యాంగ విలువలను ఉల్లంఘించినప్పుడు లేదా నిర్లక్ష్యం చేసినప్పుడు, కోర్టులు జోక్యం చేసుకోవడం తప్పనిసరి అని న్యాయవాది శ్రీమతి లలిత కుమారి వాదించారు. ఉదాహరణకు, సెక్షన్ 377 రద్దు వంటి నిర్ణయాలు సామాజిక న్యాయాన్ని ప్రోత్సహించాయి, ఇవి శాసనసభలు సమయానికి చేయలేని మార్పులు.
కోర్టులు చట్ట నిర్మాణంలో జోక్యం చేసుకోవడం ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో ఒక సంక్లిష్ట సమస్య. ఒకవైపు, ఇది రాజ్యాంగ హక్కులను కాపాడటానికి, సామాజిక న్యాయాన్ని ప్రోత్సహించడానికి అవసరమైన చర్యగా కనిపిస్తుంది. మరోవైపు, ఇది ఎన్నికైన ప్రభుత్వాల అధికారాలను క్షీణింపజేసి, అధికార విభజన సిద్ధాంతాన్ని బలహీనపరుస్తుంది. ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి, న్యాయస్థానాలు, శాసనసభల మధ్య సమతుల్య సహకారం అవసరం. ప్రజాస్వామ్య ఆరోగ్యం కోసం, అన్ని వ్యవస్థలు తమ రాజ్యాంగ పరిధుల్లో పనిచేయడం కీలకం.
